Szkolne Schronisko Młodzieżowe w Nowej Słupi

Położone u stóp Świętego Krzyża schronisko jest jednym z najstarszych w regionie, zlokalizowane tuż przy wejściu na teren Świętokrzyskiego Parku Narodowego.

Historia obiektu sięga 1929 roku – pisano wówczas, że turyści mogą się tu zatrzymywać jedynie przez dwa dni z rzędu.

Nowe schronisko wybudowano jako wzór dla zaplanowanych obiektów noclegowych dla polskiej młodzieży, a uroczyste oddanie odbyło się w przededniu wybuchu II wojny światowej.  Jednak turyści przynajmniej rok wcześniej korzystali z oferty obiektu.

W ścianach drewnianego budynku, oprócz turystycznych historii, zamknięte są także te wojenne. „Katownia Łysogór” – właśnie tak nazywano to miejsce, w którym już w pierwszych dniach września 1939 roku zakwaterowani zostali żołnierze Wehrmachtu. W 1943 roku schronisko zajęła niemiecka żandarmeria, która krwawo przesłuchiwała i mordowała Polaków przywożonych tu z okolicznych miejscowości.

Schronisko w Nowej Słupi było także bazą wypadową dla specjalnego oddziału żandarmerii dowodzonego przez „Kata Łysogór” – Alberta Schustera. Wspólnie z Franzem Wittkiem – słynnym „Diabłem Piątej Kolumny” osobiście opracowywali akcje, zatrzymywali i przesłuchiwali członków podziemia.

Pierwsze akcje pacyfikacyjne miały miejsce już w kwietniu 1943 roku, między innymi w Hucie Szklanej. Na początku maja rozstrzelano mieszkańców wsi Jeziorko, a we wsi Celiny zabito kolejne cztery osoby. Pod koniec maja 1943 roku dokonano pacyfikacji Woli Szczygiełkowej, publicznych egzekucji dokonano także w Psarach Podlesiu, Bodzentynie, Krajnie, Dębnie, Kakoninie,

Na podmurówce tarasu schroniska znajduje się napis upamiętniający męczeńską śmierć blisko dwustu osób.

Albert Schuster za zbrodnie w Świętokrzyskiem został skazany na karę śmierci. Stało się tak dzięki nieustępliwości sędziego Andrzeja Jankowskiego. Osobiście przesłuchiwał Schustera i udzielał pomocy polskim świadkom przesłuchiwanym przez niemiecką prokuraturę. Proces niemieckiego zbrodniarza rozpoczął się w styczniu 1973 roku. Próbował on uciec od odpowiedzialności twierdząc, że rozstrzeliwań dokonywał na polecenie policji bezpieczeństwa w Kielcach. Wyrokiem Sądu Okręgowego w Karl-Marx-Stadt Albert Schuster został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano.