Kościół pod wezwaniem Świętego Michała Archanioła w Łagowie

Nieprzypadkowo mówi się o Łagowie, że stoi na straży Łysogór – położony w środkowej części Gór Świętokrzyskich jest przecież doskonałą bazą wypadową. Stąd już naprawdę blisko do najstarszego polskiego sanktuarium – pobenedyktyńskiego sacrum na Łysej Górze, a przespacerować się tam można malowniczym szlakiem prowadzącym przez miejscowość Nowa Słupia. Zanim jednak zechcecie zwiedzić Święty Krzyż wpisany nierozerwalnie w krajobraz rozpościerający się z Łagowa, to właśnie w tym miasteczku czeka na odkrycie wyjątkowy kościół pw. Świętego Michała Archanioła.

Na początku była tu świątynka poświęcona Najświętszej Marii Pannie, z tym też zapewne związany jest herb Łagowa – wizerunek Matki Bożej w czerwonej szacie z Dzieciątkiem Jezus na rękach.

Istnienie parafii w Łagowie poświadcza rejestr świętopietrza z 1326 roku. Owo tajemnicze świętopietrze, inaczej obol Świętego Piotra – to podatek płacony przez władców krajów, które przyjęły chrzest. W Polsce funkcjonował od czasu Mieszka (przyjęcia chrześcijaństwa w 966 roku)  do początku XVI wieku. Dziś świętopietrze to indywidualna ofiara składana co roku 29 czerwca – we wspomnienie Świętych Piotra i Pawła, konkretny sposób wsparcia Ojca Świętego w jego misji na rzecz Kościoła Powszechnego.

Wróćmy jednak do świątyni, o której pierwsza wzmianka sięga roku 1230. W drugiej połowie XV wieku Łagów mógł się już poszczycić kościołem z murowanym prezbiterium i drewnianą nawą, przetrwał on zapewne do początku XVI wieku – do najazdu tatarskiego, kiedy to miejscowość została spalona. Nowa świątynia powstała poprzez dobudowę nawy do istniejącego już XV-wiecznego prezbiterium. Pozostaje ono najstarszą częścią obecnego kościoła – jest dwuprzęsłowe, nakryte sklepieniem krzyżowo – żebrowym.

Na przełomie XVII i XVIII w. od strony północnej do prezbiterium dobudowano zakrystię, a w wieku XIX od strony południowej (od rynku) dobudowano kruchtę wejściową zwaną „babińcem”, było to miejsce przeznaczone dla „bab proszalnych”, inaczej mówiąc żebrzących starszych kobiet.

Obecna świątynia to fundacja z końca XVI wieku. Usytuowany w północnej części rynku kościół został zniszczony podczas działań wojennych w 1944 roku – nie miał wówczas dachu, zniszczono organy, strącono dzwony, uszkodzono wieżę. Przez kolejne dwa lata nabożeństwa odbywały się w małym kościółku św. Ducha, przy którym funkcjonował szpital. Zniszczenia naprawiono w roku 1947. Sercem łagowskiego sacrum jest XVII – wieczny ołtarz z bogatą dekoracją snycerską – zdobią go Święci Wojciech i Stanisław, a także Święte Salomea i Kunegunda. W centrum ołtarza – obraz Michała Archanioła, który do roku 1985 był zasłaniany przedstawieniem Matki Bożej Częstochowskiej. Powyżej ołtarza – Matka Boża Łagowska.

Wśród ołtarzy bocznych dwa z nich zasługują na szczególną uwagę – ołtarz na prawo od ołtarza głównego – przedstawiający Zdjęcie z Krzyża i nieco wyżej Świętą Barbarę – pochodzi z drugiej połowy XVII wieku. Natomiast ten z lewej strony, zdobiący nawę boczną z przedstawieniem Matki Bożej z dzieciątkiem i świętego Jana Nepomucena – to druga połowa XVIII wieku. Wyposażenie świątyni stanowi także zabytkowa chrzcielnica datowana na wiek XVI lub XVII.

Kościół budowany w stylu późnego gotyku, opasuje go kamienny mur.

Na zewnętrznych ścianach w latach 90 – tych XX wieku odkryto kilka fresków przedstawiających Stacje Męki Pańskiej. Pochodzą z pierwszej połowy XVIII wieku. Na koniec podpowiemy, ze jeśli już jesteście w Łagowie, to koniecznie zajrzyjcie do Jaskini Zbójeckiej.