W szczerym polu ,blisko wsi
w pełnym słońcu dąb się lśni,
ma już blisko tysiąc lat
i olbrzymi z niego chwat.

Patrząc na Bartka trudno się z tymi słowami nie zgodzić. Król Puszczy Świętokrzyskiej jest jednym z najbardziej rozpoznawalnych i najstarszych drzew w kraju. Trzyma się dzielnie, chociaż problemów ze zdrowiem nie brakuje – pod wspaniałą opieką nadleśnictwa ma przed sobą jeszcze długie lata.

W 1934 roku Dąb Bartek został uznany najokazalszym drzewem w Polsce, w 1952 roku objęto go ochroną, do dziś robi wrażenie i budzi zachwyt każdego, kto staje w cieniu jego majestatu.

Ile ma konarów, tyle zapewne jest legend z nim związanych. Opowiada się o Bolesławie Krzywoustym, który w cieniu Bartka miał wypoczywać po udanych łowach; król Kazimierz Wielki pod koroną drzewa sądy chłopskie miał sprawować, a Władysław Jagiełło łapał tu oddech w drodze na Grunwald, a może do sanktuarium na Łysej Górze. Podobno zwycięzca starcia pod Wiedniem – król Jan III Sobieski – w pniu drzewa skrył beczułkę wina, rusznicę i szablę.

My przychylamy się do jeszcze innej legendy. Według tej historii Dąb Bartek ma tysiąc lat i wyrósł z żołędzia danego Mieszkowi przez Anioła Stróża Państwa Polskiego. Anioł miał rzec naszemu władcy, że z żołędzia wyrośnie drzewo, które będzie odbiciem kondycji państwa – każdy dobry uczynek Polaków będzie Bartka wzmacniał, a każdy zły osłabiał. Gdy padnie drzewo – padnie również kraj.

Przyjrzyjcie się teraz naszemu seniorowi i sami oceńcie jak to z nami jest.

Dendrolodzy – czyli specjaliści od drzew – dają naszemu staruszkowi ledwie ponad 700 lat. Nie będziemy się sprzeczać, chociaż swoje wiemy – na pewno jednak warto zwrócić uwagę na imponujące rozmiary Bartka. Drzewo ma 28,5 metra wysokości, obwód pnia na wysokości 1,30 m wynosi 9,85 m, a przy ziemi 13,4 m. Rozpiętość korony to 20 m na 40 m, zaś pierśnica to 3,14 m.

Dąb Bartek rośnie na terenie Nadleśnictwa Zagnańsk, w leśnictwie Bartków na skarpie rzeki Bobrzy. Tuż obok niego – bliżej kapliczki św. Huberta – patrona myśliwych – rośnie Bartuś, potomek Bartka został posadzony w 1966 r. z inicjatywy miejscowych leśników z okazji Tysiąclecia Państwa Polskiego.

Wróćcie uwagę także na aleję 100 i 200 letnich drzew takich gatunków jak klony, lipy, jesiony i modrzewie.

Nie ma nasz Bartek łatwego życia – w 1906 roku liznęły go płomienie ognia, który przeniósł się z pobliskich zabudowań. Skończyło się to martwicą kory i miazgi, powstałą dziuplę wypełniono najpierw korą cementową, którą wymieniono na bardziej przyjazną i zabezpieczono ją korą z innych dębów. W 1991 roku Bartka trafił piorun, pod nadwyrężone konary podłożono wówczas najpierw drewniane, potem metalowe podpory. Na pniu drzewa wyeksponowane są dwa krucyfiksy – w tym kontekście mówi się o dwóch powstańcach powieszonych na dębowych gałęziach.

Wokół ogrodzenia okalającego dąb znajduje się ścieżka, umożliwiająca oglądanie i fotografowanie drzewa z każdej strony, do czego serdecznie zachęcamy.