Chata Kaka – Kakonin

Zdaje się, że nie ma co dyskutować z tezą, że nazwa miejscowości od zbója Kaka pochodzi. Tego samego, co to w pojedynkę rozboje czynił i na terenie tejże wsi mieszkał, a który w końcu żywot na szubienicy skończył – przez kobietę, bo jakże by inaczej. Zanim jednak dusze Panu Bogu oddał, zdradził miejsce zakopania skarbu – pod lipką w Kakoninie. Odkryte kosztowności zostały przeznaczone na budowę kościoła w Bielinach.

W Kakoninie możemy zacząć lub skończyć wędrówkę na królową Gór Świętokrzyskich – Łysicę. Droga w obu przypadkach poprowadzi nas obok XIX – wiecznej chałupy, która stanowi przykład ludowego budownictwa drewnianego.

Wybudowana w 1820 roku dwukrotnie zmieniała miejsce – stojący pierwotnie przy drodze dom, ponad dwadzieścia lat później przeniesiono do centrum wsi, a w 1970 roku chałupa stanęła w obecnym miejscu.

Wzniesiona została z drewna jodłowego, otoczona jest ogrodzeniem z drewnianych żerdzi – z bramą nakrytą gontowym daszkiem. Między belki wstawione są dębowe kołki zabezpieczające ściany przed wypaczeniem. Nakryta jest dachem gontowym, czterospadowym. Zabytkowa chałupa ma jedno okno w części mieszkalnej i jedno malutkie okienko w komorze. Przed domem – ogródek pełen kwiatów, otoczony płotkiem wyplatanym z gałęzi.

Wnętrze chałupy, składające się z sieni, izby i komory, zostało odtworzone w oparciu o badania etnograficzne i archiwalne. Wystrój chałupy stanowią między innymi obrazy religijne wieszane w rzędzie pod kątem i zdobione kolorową bibułą, ławy przy których spożywano posiłki, malowana skrzynia, kredens. W sieni można oglądać wystawę prezentującą nieistniejącą już zabudowę wsi.

Obok zabytkowego budynku znajduje się zrekonstruowany drewniany budynek dawnej zagrody, w którym dziś serwowane są regionalne specjały kulinarne.