Kościół Świętego Stanisława Biskupa

Kościół pod wezwaniem Świętego Stanisława Biskupa w Tumlinie

Dawno, dawno temu Święty Jacek Odrowąż zatrzymał się w Tumlinie na modlitwę i odpoczynek. Oznaczył to miejsce drewnianym krzyżem. Po latach stanęła tu kapliczka, ufundowana przez mieszkańców, a w 1599 r., – kościół wystawiony sumptem kardynała Jerzego Radziwiłła – biskupa krakowskiego. Nieprzypadkowo kardynał świątynię wybudować kazał, bowiem okoliczna ziemia skarbami stała –znaleziono tu potężne złoża miedzi i z biegiem lat – jak grzyby po deszczu – wyrastały kuźnice, odlewnie, szlifiernie, Sprowadzali się tu górnicy i hutnicy, także z Włoch i Anglii.

Świątynię wybudowano z czerwonego piaskowca wydobywanego w tutejszym kamieniołomie. To kościół jednonawowy, gruntownie odrestaurowany w drugiej połowie XVIII wieku, jego wyposażenie stanowią bogato zdobione ołtarze.

W prezbiterium – ołtarz główny z XIX wieku, w nim umieszczono obraz Niepokalanego Poczęcia Najświętszej Marii Panny, zasłaniany przez obrazy przedstawiające Ukrzyżowanie i Najświętsze Serce Pana Jezusa. W części górnej ołtarza obraz św. Stanisława Patrona parafii.

Lewy ołtarz ozdobiony jest herbami biskupa Ignacego Sołtyka, w nim zaś, otaczany szczególnym kultem, obraz Matki Boskiej Śnieżnej. To kopia wizerunku Madonny Santa Maria Maggiore z Bazyliki Matki Bożej Większej w Rzymie. Obraz przywieźli włoscy hutnicy w 1630 roku. Na jego zasuwie – malowidło przedstawiające św. Franciszka, a po obu stronach są rzeźby św. Anny i św. Joachima.

Pracy ołtarz boczny zdobi obraz św. Antoniego, na zasuwie zaś Jezus ze św. Janem Chrzcicielem i Marią Magdaleną. Na ścianie południowej, w ołtarzu, widnieją obrazy św. Józefa i św. Barbary (na zmianę z obrazem św. Rozalii).

Włoscy hutnicy pozostawili po sobie w tumlińskiej świątyni pamiątkę – to marmurowa płyta z łacińskim napisem umieszczona w południowej zewnętrznej ścianie świątyni. Poświęcona jest Nawarrom i Salwinim.

Na murze zakrystii widnieją tablice upamiętniające kilkuletnie córki sprowadzonego z Anglii Henryka Nuttalla, majstra formierni w hucie w Samsonowie. Marianna, Anna i Sara Nuttall zmarły w latach 20. XIX wieku.

Po przeciwnej stronie kościoła, w przestrzeni wzgórza parafialnego – w 2010 roku – powstała Droga Krzyżowa.