Rezerwat Zachełmie

W zachodniej części Góry Chełm, znajduje się nieczynny kamieniołom dolomitów. Dotychczas odwiedzany był z powodu odsłoniętego w północnych ścianach kontaktu środkowodewońskich dolomitów ze zlepieńcami i piaskowcami permsko–triasowymi. Odsłonięcie to jest pomnikiem przyrody nieożywionej. Na szarych dolomitach, na powierzchni erozyjnej, niemal poziomo leżą czerwone permsko-triasowe osady rzeczne, jeziorne i płytkomorskie. Rozległe odsłonięcia kopułowych struktur kolonii sinicowych i spękań, powstałych podczas wysychania wynurzonego dna, widoczne na powierzchniach warstw w południowych ścianach kamieniołomu, należą do najlepszych na świecie. Niegdyś eksploatowano tu gniazdowe nagromadzenia hematytu, tlenku żelaza o charakterystycznej wiśniowej barwie.

Jednak największą w ostatnim okresie sensację w świecie geologicznym, wywołały znalezione właśnie w tym kamieniołomie tropy tetrapoda. Odkrycie tych zwierząt, stanowiących ogniwo przejściowe pomiędzy rybami a zwierzętami czworonożnymi, przesunęło datowanie wyjścia kręgowców ze środowiska wodnego na ląd o około 18 milionów lat wstecz. Określono to dzięki znalezieniu w skale konodontów, czyli szczęk prymitywnych strunowców, które należą do skamieniałości przewodnich. Skamieniałość przewodnia to taka, której znalezienie precyzyjnie wskazuje wiek skały, ponieważ należy ona do gatunku o w krótkim czasie występowania.