Kilkanaście kilometrów od Kielc położone jest królewskie miasto Chęciny. Nad miasteczkiem góruje potężna warownia pamiętająca czasy Piastów – Władysława Łokietka czy jego syna Kazimierza Wielkiego. Zamek był świadkiem wielu ważnych wydarzeń w historii Polski. Jedną z najbardziej znanych postaci związanych z tym miejscem była królowa Bona Sforza, żona króla Zygmunta Starego.

Królowa słynęła z zamiłowania do bogactwa i władzy. Jej skarbiec wypełniały złoto, srebro oraz drogocenne klejnoty, które gromadziła przez lata. Według opowieści, w podziemiach chęcińskiego zamku ukryła najcenniejsze z nich, powierzając ich strzeżenie zaufanemu słudze.

Po śmierci męża, Zygmunta Starego, królowa coraz częściej myślała o powrocie do rodzinnych Włoch. Tęsknota za ojczyzną stawała się nie do zniesienia, a wspomnienia młodości nawiedzały ją każdego dnia. Pewnego dnia, spacerując po dziedzińcu zamku, dostrzegła, że widok z zamkowego wzgórza przypomina jej rodzinne strony. To odkrycie tylko spotęgowało jej pragnienie powrotu.

Decyzja zapadła – Bona postanowiła opuścić Polskę i wrócić do Włoch. Pewnego letniego popołudnia poleciła służbie spakować wszystkie zebrane na chęcińskim zamku skarby. Nazajutrz orszak był gotowy do wyjazdu. Olbrzymie skarby, załadowane na 24 okute i wzmocnione wozy zaprzężone w 144 konie, z ogromnymi i ciężkimi skrzyniami pełnymi nieprzebranego bogactwa, wyruszyły z Chęcin.

Konie ciągnęły ciężkie wozy, a królowa z niepokojem spoglądała na horyzont, zastanawiając się, czy podjęła właściwą decyzję. Podróż nie trwała jednak długo. Gdy dotarli do rzeki Nidy, musieli przeprawić się przez nowo wybudowany, drewniany most. Niestety, pod ogromnym ciężarem skarbów konstrukcja nie wytrzymała – most załamał się, a wozy z cennymi skarbami runęły w nurt rzeki. Królowa była zrozpaczona, widząc, jak jej bogactwa znikają w toni wodnej. Bona wysłała posłańca do zamku z prośbą o pomoc i ratunek. Załoga zamku nie otworzyła jednak bramy młodemu wysłannikowi, licząc, że choć część z tych skarbów pozostanie w Polsce. Od tego czasu wieczorami na wzgórzu prowadzącym do zamku, słychać czasem tętent końskich kopyt, choć nie widać ani jeźdźca, ani konia. Skarby zatonęły i dziś nikt naprawdę nie wie, co się z nimi stało. Na pamiątkę tego zdarzenia miejscowość, gdzie załamał się most, została nazwana Mostami. Kiedy tam będziecie spójrzcie w nurt Nidy. Ponoć w piękne, słoneczne dni można na dnie rzeki dostrzec złote kosztowności. Natomiast górujący nad Mostami zamek w Chęcinach jest jednym z najczęściej odwiedzanych zabytków w Polsce. Jego potężne baszty i mury dominują nad okolicą, a z wieży roztacza się widok na malownicze krajobrazy. W podziemiach zamku mają ponoć znajdować się długie i mroczne korytarze, a nocami na murach warowni pojawia się Biała Dama, szukająca utraconych bogactw. Mówi się, że to duch królowej Bony nawiedza te tereny, pilnując swoich skarbów.

Geneza legendy:

Zamek chęciński powstał najprawdopodobniej z inicjatywy czeskiego króla Wacława II na przełomie XIII i XIV wieku jako strażnica chroniąca pobliskie kopalnie ołowiu i srebra. Wkrótce po jego powstaniu przeszedł pod kontrolę biskupa Muskaty, a później – po interwencji Władysława Łokietka – stał się jedną z ważnych królewskich rezydencji i symbolem odradzającej się władzy polskiej.

Legenda o skarbach królowej Bony na zamku w Chęcinach ma tylko częściowo historyczne podłoże. Faktycznie Bona nigdy nie była w Chęcinach. Legenda powstała najprawdopodobniej z jednego powodu. Bona była uposażona zgodnie z literą oprawy ślubnej częścią dochodów chęcińskiego starostwa grodowego. Pobyt jej w Chęcinach w drodze powrotnej w 1556 r. do Włoch wraz z kosztownościami nie jest potwierdzony w źródłach pisanych. Zgromadzone przez królową kosztowności nie mogły być zatem przechowywane na zamku w Chęcinach, pomimo to stały się powodem jej czarnej legendy.
Być może podłożem do powstania legendy o zgromadzonych skarbach były tzw. sumy neapolitańskie – pieniądze należne Rzeczypospolitej od rządu hiszpańskiego z tytułu zagarnięcia na podstawie sfałszowanego testamentu królowej Bony z 1557 r., księstw Bari i Rossano oraz morderstwem królowej.